25 Μαρτίου - Η επέτειος του ραγιά.

Σε ένα περιεκτικό, σαφές και κατατοπιστικό άρθρο (Athens voice-τεύχος 249), ο Δημήτρης Φύσσας απαντάει στην ερώτηση: Τι έγινε στις 25 Μαρτίου του 1821; Τίποτα! Πράγματι την 25 Μαρτίου του 1821, δεν συνέβη κάτι το αξιοσημείωτο. Όπως πολύ σωστά επισημαίνεται στο εν λόγω άρθρο, η ημερομηνία επιλέχθηκε εσκεμμένα και εκ των υστέρων για να συνδεθεί με τον "Ευαγγελισμό της Θεοτόκου", με προφανή στόχο να απενοχοποιηθεί σταδιακά η ορθόδοξη εκκλησία.

Προφανώς η ορθόδοξη εκκλησία κατά την διάρκεια της Οθωμανικής κυριαρχίας, έδρασε ορθά, κρινόμενη στο μέτρο των δικών της αξιών, που συνεργάστηκε με τον κατακτητή. Αφενός γιατί η δογματική της θέση ήταν και είναι να "προστατεύει" όλους τους ορθοδόξους χριστιανούς και όχι επιλεκτικά κάποιους που ανήκουν σε μια ομοεθνία η φυλή -οικουμενικός χαρακτήρας της ορθοδοξίας και όχι εθνικός. Αφετέρου γιατί έτσι διαπραγματεύονταν με την "Μεγάλη Πύλη" από θέση ισχύος και προστάτευε τα συμφέροντά της. Το οικουμενικό πατριαρχείο διατήρησε, αν όχι επαύξησε, τα προνόμια που κατείχε στην ανατολική Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, κατά την διάρκεια της Οθωμανικής κυριαρχίας. Χαρακτηριστική παραμένει η φράση: "καλύτερα τούρκικο φέσι παρά τιάρα παπική", που συμπυκνώνει τις αιτίες της πτώσης της αυτοκρατορίας.

Η προφανής εμμονή της Ελλαδικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, να συνδεθεί με το νέο Ελληνικό Εθνος-Κράτος, και να διαπραγματευτεί το ρόλο της στη νέα κατάσταση, εκφράστηκε με το ιδεολόγημα του ελληνο-χριστιανισμού και την εξαντλητική αναπαραγωγή του. Συμπαραστάτες και συνοδοιπόρους στο θεάρεστο έργο της, βρήκε στα κάθε λογής παράσιτα της "παλιάς φρουράς"(πασάδες, προεστούς, κοτζαμπάσηδες κ. ά.), που προσέτρεξαν προθύμως, προκειμένου να διατηρήσουν τα παλιά τους προνόμια και τον πλούτο τους.
Κρίνοντας με τα μέτρα της παγκόσμιας ιστορίας, αλλά και κυρίως με αυτά της Δύσης, η κοινωνική πρωτοκαθεδρία της αστικής τάξης κράτησε λίγο. Είναι παραπάνω από προφανές, σε ότι αφορά την τοπική μας ιδιαιτερότητα, ότι ίσως να μην υπήρξε καν τέτοια πρωτοκαθεδρία. Ούτως η άλλως, αυτοί που ονομάζουμε αστούς, από πολύ νωρίς συμβιβάστηκαν με την παλιά τζάκια και αναγκάστηκαν να μοιρασθούν κυριαρχία και πλούτο. Ο ιός του συμβιβασμού μόλυνε και τα πιο υγιή και φιλοπρόοδα στοιχεία της κοινωνίας. Αντίδοτο δεν έχει βρεθεί μέχρι τις μέρες μας, με αποτέλεσμα να καταστεί η βυζαντινή καμαρίλα καθημερινότητα της ρωμιοσύνης. Η λέξη Ρωμιός αποδίδει με την μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια, και όχι η λέξη νεοέλληνας, την ιδιότητα του υπηκόου του νεοελληνικού κράτους. Η ελληνική αριστερά, είτε πρωτοστατώντας είτε ως συμπαραστάτης στις άλλες προοδευτικές δυνάμεις, στην πορεία του έθνους--κράτους προς την αστικό-δημοκρατική ολοκλήρωση, που δεν "ολοκλήρωσε", απέκτησε αυτοδίκαια το παράσημο του λαϊκού αγωνιστή και του ισόβιου εκφραστή των λαϊκών συμφερόντων.

Επειδή μια εκτενής ανάλυση της καχεξίας του αστικού στοιχείου στην νέο-ελληνική κοινωνία, ξεπερνά τις προτεραιότητες και τις ανάγκες αυτής της δημοσίευσης, ας αρκεστούμε σε αυτές τις αδρές γραμμές. "Ισχυρό χαρτί" στο δημόσιο διάλογο που αφορά την εν λόγο προβληματική, είναι το σύγγραμα του Παναγιώτη Κονδύλη - "Η παρακμή του Αστικού Πολιτισμού" (Εκδόσεις Θεμέλιο), που αφιερώνει το εισαγωγικό σημείωμα των 40 σελίδων στην ως άνω αναφερόμενη προβληματική. 

Επιθυμώ αυτή την φορά να κλείσω, με ένα ευφάνταστο σενάριο:

.... σε λίγα χρόνια από τώρα ..... σε συνεδρίαση του ελληνικού κοινοβούλιου ..... για την συνταγματική αναθεώρηση, άρθρο του συντάγματος που θεσμοθετεί τον διαχωρισμό της Εκκλησίας από το Κράτος λαμβάνει ισχυρή πλειοψηφία. Η ημερομηνία ψήφισης είναι η 25η Μαρτίου, η οποία αποφασίζεται να οριστεί ως η επέτειος της Παλιγεννεσίας του Νέου Ελληνικού Έθνους. Η σημαία του κράτους αλλάζει. Στην θέση του σταυρού μπαίνει το Ε, που συμβολίζει την ελευθερία και είναι και το πρώτο γράμμα της λέξης Ελλάς. Το πιο εντυπωσιακό είναι, ότι ορίζεται επιτροπή νομικών συμβούλων που θα οργανώσει την διαδικασία για την δήμευση της εκκλησιαστικής περιουσίας, εις τρόπον ώστε να μην δύναται να προσβληθεί η απόφαση σε ευρωπαϊκά ή διεθνή δικαστήρια. Το ακόμη πιο εντυπωσιακό είναι, ότι εκφράζεται στην κοινωνία πλειοψηφικό ρεύμα που απαιτεί την δήμευση της εκκλησιαστικής περιουσίας ακόμη και αν χρειαστεί να συγκρουστούμε με την διεθνή κοινότητα. Το ότι όλα αυτά συμβαίνουν σε ένα ρευστό και διαρκώς μεταβαλλόμενο πολιτικό σκηνικό είναι αυτονόητο. Η μειοψηφούσα συντηρητική παράταξη, ασκεί την κριτική της και διατυπώνει τις διαφωνίες της με τακτ και ευπρέπεια. Κάποιοι αρχιερείς, ενώ πρώτα κάνουν την αυτοκριτική τους και ζητούν συγχώρεση από το πλήθος, δηλώνουν διατεθειμένοι να παραδώσουν την περιουσία που διαχειρίζονται για το κοινό καλό, πριν καν ολοκληρωθούν οι νομότυπες διαδικασίες. Οι πάντες το νιώθουν ότι ζουν ιστορικές στιγμές ......

.... και ξαφνικά ξυπνώ ....

..... κάθιδρος και ταραγμένος αντικρίζω τον εαυτό μου

στον καθρέπτη του υπνοδωματίου.

Και εκεί που λες δα πως θα τρομάξω,

ως εκ θαύματος,

μου έρχονται στο νου τα λόγια του ποιητή:

Ω, ευγενικοί μου άνθρωποι, η ζωή είναι σύντομη ....
Αν ζούμε, ζούμε για να πατήσουμε πάνω
στα κεφάλια των βασιλιάδων.

William Shakespeare